Kalibrasyon
Kalibrasyon; Belirtilmiş şartlar altında ölçme cihazları veya ölçme sisteminin gösterdiği değerler veya ölçü veya referans malzemelerin temsil ettiği değerler ile standartlar tarafından gerçekleştirilen bunlara karşılık gelen değerler arasındaki ilişkiyi oluşturan işlemler dizisidir.
Bir ölçüm cihazının gösterdiği değerin yada bir madde ölçümünün verilen değerinin, ölçütün konvansiyonel ‘gerçek’ değerinden sapmasının belirlenmesi ve dokümante edilmesidir.
Metroloji & Ölçüm
Bilimsel anlamda metroloji, bilim veya teknolojinin hangi alanında gerçekleştiğine ve doğruluk seviyelerine bakılmaksızın ölçmeye dayanan uygulamalı ve teorik tüm konuları kapsar. Ölçüm Bilimin faaliyet alanı Bilimsel Metroloji, Endüstriyel Metroloji ve Yasal Metroloji’dir.
Metrolojinin amacı, bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimleri (SI ve türevleri)
tanımlayarak bilim ve teknolojinin kullanımına sunmak ve yapılan bütün ölçümlerin
doğruluğunu, güvenilirliğini sağlamaktır.
Ölçüm Bir büyüklüğün değerinin veya sapmasının bulunmasındaki amaca hizmet eden belli şartlardaki işlemler dizisine denir.
Ölçüm değeri bilinmeyen ve aynı türden olan büyüklerin, belli standartlara dayanarak ve istenen ortam şartları sağlanması ile değeri bilinen bir büyüklük ile karşılaştırma yöntemi ile gerçek değerin bulunası yöntemidir.
"izmir kalibrasyon"
Kalibrasyon neden gereklidir?
Laboratuvarlarda, Ar-GE’de, Sanayide, Bilim ve Endüstrinin her alanında Ölçme, Test, Kontrol, Doğrulama ve Kalibrasyon amacı ile kullanılan tüm cihazların, izlenebilirliğini sağlamak.
Belli standartlara dayanarak yapılarak ölçme ve kalibrasyon ölçümlerdeki Referans ve Ölçüm Cihazlarının hata ve sapmaların belirlemek.
Kalibrasyon yapılması, Endüstride tüm ölçümlerin doğruluğunu güvence altına alarak üretim kalitesini en üst seviye olmasını sağlar.
Üretimde doğabilecek sapmaların güvence altına alınmasını sağlayarak Maddi kayıpların önüne geçer.
Endüstrideki üretim ve hizmetin global pazara uyumluluğunu ve uluslararası standartlara uygunluğunu sağlayarak rekabet imkânı sağlar.
Tüm insanların alışveriş pazarındaki dengeyi koruyarak haksız kazancın önüne geçer.
Sağlık sektöründeki doğru ölçme ve kalibrasyon ile doğru teşhis ve tedaviyi belirler.
SI birimlerinin Bilim, teknoloji, endüstri ve uluslararası ticaret alanında farklı ölçüm birim sistemlerinin kullanılmasının yarattığı karmaşayı önler ve en iyi ölçüm belirsizliğini sağlar.
Kalibrasyon ne sıklıkla yapılmalıdır?
Kalibrasyonla ilgili en önemli kararlardan biri, “ne zaman yapmak” ve “ne sıklıkta yapmak ”tır. Müsaade edilen ve laboratuvarın dikkate alması gereken, kalibrasyonlar arası zaman aralığı çok sayıda faktörden etkilenir. En önemli faktörler, aşağıdaki gibidir:
- Gereken veya laboratuvar tarafından beyan edilen ölçüm belirsizliği;
- Ölçüm cihazının kullanım sırasında kabul edilebilir maksimum hata sınırlarını aşma riski;
- Cihazın uzun bir süre boyunca uygun çalışmadığı fark edildiğinde, alınması gereken düzeltici önlemlerin maliyeti;
- Cihaz türü;
- Yıpranma ve sapma eğilimi;
- Üreticinin önerileri;
- Kullanım alanı ve derecesi;
- Çevresel koşullar (iklim koşulları, titreşim, iyonlaştırıcı radyasyon, vs.);
- Önceki kalibrasyon kayıtlarından elde edilen eğilim verileri;
- Onarım ve bakım işlemlerine ait tarihçe kayıtları;
- Diğer referans standartlar veya ölçüm cihazları ile karşılaştırarak yapılan çapraz kontrollerin sıklığı;
- Bu süre içerisinde yapılan ara kontrollerin sıklığı ve kalitesi;
- Nakliye düzenlemeleri ve ilişkili riskler; ve
- Hizmet veren personelin hangi derecede eğitim aldığı.
Kalibrasyon aralıklarının ilk kez seçimi
Kalibrasyon aralıklarının belirlenmesindeki ilk karar, aşağıdaki faktörlere dayanır:
- Cihaz üreticisinin önerileri;
- Öngörülen kullanım alanı ve derecesi;
- Çevresel etkiler;
- Ölçümde gereken belirsizlik;
- Müsaade edilen maksimum hata (örneğin, yasal metroloji makamları tarafından belirlenen);
- Cihazın ayarlanması (veya cihazdaki değişiklikler);
- Ölçülen büyüklüğün etkisi (örneğin, yüksek sıcaklığın ısılçiftler üzerindeki etkisi); ve
- Aynı veya benzer cihazlar hakkında bir araya getirilen veya yayımlanan veriler.
Kalibrasyon tekrarı gerektiren durumlar nelerdir?
- Cihaz hiç kullanılmamış ise, yani yeni satın alınmış ise,
- Cihaz arızalanmış veya mekanik bir darbe görmüş ise,
- Cihaz kullanma talimatlarında belirlenen kurallara uygun kullanılmamış ise,
- Cihazda fonksiyon arızaları meydana gelmiş ise,
- Belirlenen periyotlarda bakımı yapılmamış ise,
- Ayar mekanizmalarına müdahale edilmiş ise,
- Cihazdan alınan sonuçlardan şüphe duyuluyor ise,
- İmalat kontrollerinde kullanılıyor ise,
- Kalite Kontrol deney ve ölçümlerinde kullanılıyor ise,
- Kabul deneylerinde kullanılan bir cihaz ise (giriş kontrol).
Referanslarımız
